Το μυστήριο της ακουστικής της Επιδαύρου
Η εξαίρετη ακουστική για την οποία το Αρχαίο Θέατρο της Επιδαύρου είναι διάσημο, οφείλεται στα πέτρινα εδώλιά του, καθώς το σχήμα και η διάταξή τους είναι ιδανικά για το φιλτράρισμα των θορύβων χαμηλής συχνότητας, καταδεικνύει έρευνα Αμερικανών επιστημόνων.
Το Θέατρο της Επιδαύρου κατασκευάστηκε τον 4ο π.Χ. αιώνα και ήρθε ξανά στο φως το 1881. Δημιουργήθηκε με την κλασική ημικυκλική μορφή του ελληνικού αμφιθεάτρου, το οποίο αρχικά είχε 34 σειρές καθισμάτων στις οποίες οι Ρωμαίοι πρόσθεσαν ακόμα 21.
Στον 1ο π.Χ αιώνα, ο Ρωμαίος αρχιτέκτονας Βιτρούβιος ανέφερε ότι οι προκάτοχοί του γνώριζαν πολύ καλά πώς να σχεδιάσουν το θέατρο, για να τονίσουν την ανθρώπινη φωνή: «Με τους κανόνες των μαθηματικών και με την επιστήμη της αρμονίας» για να ακούγονται καθαρότερα οι φωνές των ηθοποιών.
Προγενέστεροι συγγραφείς ανέφεραν ότι η άριστη ακουστική του θεάτρου μπορεί να οφείλεται στην επικρατούσα κατεύθυνση του αέρα, που φυσά κυρίως από το στάδιο προς το ακροατήριο. Κι ακόμη ότι μπορεί να οφείλεται στο ελληνικό θέατρο, αυτό καθαυτό, εξαιτίας των λεκτικών του ρυθμών ή στη χρήση μασκών που λειτουργούσαν ως μεγάφωνα.
Εν τούτοις, δεν πρόκειται για πειστικές εξηγήσεις δεδομένου ότι στις σύγχρονες παραστάσεις οι ηθοποιοί μπορούν να ακουστούν εξίσου εξαιρετικά, ακόμη και μια απάνεμη μέρα. Ας σημειωθεί ότι η ομιλία κάποιου που βρίσκεται στη σκηνή του ακούγεται πεντακάθαρα στις τελευταίες θέσεις σε απόσταση 60 μέτρων.
Ο Νίκο Νετκλέρκ και η Σίντι Ντεκέιζερ του Ινστιτούτου Τεχνολογίας της Τζόρτζια, οι οποίοι είχαν ήδη μελετήσει την ακουστική σε αρχαία θέατρα των Μάγια στο Μεξικό, αποφάσισαν να διερευνήσουν τη θαυμάσια ακουστική της Επιδαύρου. Οπως αναφέρει το Nature, οι υπολογισμοί τους έδειξαν ότι το φαινόμενο οφείλεται στην εκμετάλλευση της σύνθετης ακουστικής φυσικής.
Οι κλιμακωτές θέσεις του θεάτρου λειτουργούν ως ηχητικό φίλτρο, καθώς το σχήμα τους είναι ιδανικό για να καταστέλλει τους ήχους χαμηλής συχνότητας, κύριο συστατικό του θορύβου. Η διάταξη των θέσεων φιλτράρει τις συχνότητες κάτω από 500 Hertz, όπως το μουρμούρισμα του κοινού και το θρόισμα των φύλλων. Η εξασθένηση των χαμηλών συχνοτήτων επιτρέπει να ακούγονται εντονότερες οι φωνές των ηθοποιών, που αποτελούνται κυρίως από υψηλές συχνότητες. Η αφαίρεση των χαμηλών τόνων από τις φωνές δεν δημιουργεί πρόβλημα, καθώς ο ανθρώπινος εγκέφαλος μπορεί να συμπληρώνει τις συχνότητες που λείπουν. Πρόκειται για ένα φαινόμενο που αξιοποιείται σε ηχεία μικρού όγκου, τα οποία ακούγονται σαν να είναι πολύ μεγαλύτερα.
Οι ερευνητές υποστηρίζουν ότι τα συμπεράσματά τους για το Θέατρο της Επιδαύρου θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν στον σχεδιασμό σταδίων με καλύτερη, φυσική ακουστική.
